De stikstofcrisis is een crisis die in 2019 in Nederland ontstond toen de vergunningsaanvragen van naar schatting 18.000 bouw- en infrastructuurprojecten werden stilgelegd.

De crisis ontstond toen op 29 mei 2019 de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State twee uitspraken deed over het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Het PAS mocht volgens deze uitspraak niet gebruikt worden voor het verlenen van vergunningen die extra neerslag van stikstofverbindingen in de Natura 2000-gebieden veroorzaakten. De Raad stelde vast dat in de vergunningprocedure een ecologische toets ontbrak, die nodig zou zijn om het effect van de beloofde maatregelen, ter compensatie van de stikstofuitstoot, te bevestigen. Een direct gevolg was dat bouwvergunningen niet langer verleend konden worden op basis van het PAS. Volgens de bouwbedrijven zouden 27.000 banen kunnen vervallen.

De milieuachtergrond van de crisis is de stikstofproblematiek, die in de hele wereld speelt, maar in sterke mate ook in Nederland. In Nederland wordt de bodem belast door een zeer hoge toediening van stikstofverbindingen, met name NH₃, in de volksmond ammoniak, (dierlijke mest) en NO_x of stikstofoxiden (verbrandingsmotoren). Menselijke activiteiten waarbij stikstofverbindingen in grote hoeveelheden vrijkomen, leiden tot problemen met de ecosystemen op land, in water en in de zee. De crisis was zeker niet nieuw, in 1991 werden al de eerste Europese normen vastgesteld. Europa stelt geen eisen aan de stikstofdepositie, dat doen lidstaten zelf. Deze zijn verplicht te voldoen aan de Habitat-richtlijn, die stelt dat in de Natura2000 gebieden gestreefd moet worden naar een ‘gunstige staat van instandhouding’. Om de situatie op de lange termijn (tot 2030) op te lossen werd een commissie ingesteld onder leiding van Johan Remkes: deze bracht op 8 juni 2020 haar eindrapport uit, “Niet alles kan overal”. Hierin adviseerde zij de landelijke uitstoot van NH₃ en NO_x met 50% te reduceren ten opzichte van 2019. De NH₃ doelstelling zal in bepaalde gebieden, dicht bij natuurterreinen hoger moeten zijn.

De minister van Natuur en Stikstof Christianne van der Wal (VVD) presenteerde in juni 2022 de doelstellingen per regio, waarbij in detail is uitgewerkt met hoeveel procent de stikstofuitstoot omlaag zou moeten. De doelstellingen in het zogeheten “Nationaal Plan Landelijk Gebied” zijn met name gericht op de veehouderij. In bufferzones van 1 kilometer rondom Natura2000 gebieden zou de stikstofuitstoot met 70% gereduceerd moeten worden. In gebieden met kleigrond zijn kleinere reducties nodig, maar ook daar gaat het om rond de 12%. Op basis van deze doelstellingen moeten de provincies in een jaar bedenken welke maatregelen ze willen nemen. Na de publicatie van de doelstellingen kwamen er direct protesten vanuit de boeren. Niet alleen op openbare plaatsen, maar ook bij het woonhuis van minister Van der Wal.

Links:
#Stikstofcrisis

Agenda – #Stikstofcrisis

400 aanmeldingen voor piekbelastersregeling stikstof