Dag: 20 januari 2021

Lelylijn & Nedersaksenlijn & Wunderline

Geplaatst op door

Het ministerie van Infrastructuur en de noordelijke provincies hebben opdracht gekregen om het “Deltaplan voor het Noorden” te ontwikkelen, met als doel het vergroten van de bereikbaarheid en het stimuleren van wonen en werken in Noord-Nederland. In december 2020 werd hiertoe een motie in de Tweede Kamer aangenomen. De provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Flevoland hebben als voorschot hierop plannen ontwikkeld voor nieuwbouw van 220.000 extra woningen in ruil voor de aanleg van de Lelylijn, Nedersaksenlijn en het aanpakken van de bestaande spoorlijn via Zwolle.

Index:

Introductie
Lelylijn
“Lelylijn kan blijven hopen op miljarden”
Nachttrein Arriva
Kabinetsformatie 2021
Nedersaksenlijn
Afsluitdijklijn
Heuro-lijn
Wunderline

Links

Introductie:
De Lelylijn is een voorgestelde Nederlandse hogesnelheidslijn tussen Lelystad en Groningen met in elk geval stations in Emmeloord, Heerenveen en Station Drachten met treinen die een snelheid van 200 tot 250 kilometer per uur kunnen bereiken. Het plan heeft enkele overeenkomsten met de Zuiderzeelijn, die in 2007 werd geannuleerd. De Nedersaksenlijn is een voorgestelde directe spoorverbinding tussen Enschede en Groningen via Emmen. Om deze spoorlijn te realiseren zou een railverbinding tussen Emmen en Stadskanaal moeten worden aangelegd om de spoorlijnen Almelo – Mariënberg en Mariënberg – Emmen te verbinden met Stadskanaal – Zuidbroek. Voorstanders van de Nedersaksenlijn vinden het belangrijk dat er een directe interregionale spoorverbinding komt tussen de universiteitssteden Enschede en Groningen. Ook zou de spoorlijn als een omleidingsroute kunnen dienen bij verstoring van de drukke spoorlijn Zwolle – Meppel – Groningen.

Lelylijn:
De voorgestelde spoorlijn is vernoemd naar Cornelis Lely, op initiatief van Fries Statenlid Dirk Pool (VVD) in april 2018 met de steun van Pier Eringa, toenmalig president-directeur van ProRail. Aanvankelijk reageerde de provincie Groningen afwijzend. In november 2018 was de lobby voor de Lelylijn echter gegroeid tot onder andere een meerderheid van de Flevolandse Staten, de gemeenten Urk, Noordoostpolder en Lelystad, de VNO-NCW en de Sociaal-Economische Raad. De Lelylijn heeft een aantal potentiële voordelen en eventuele nadelen.

Tegen februari 2019 was er steun te vinden bij ondernemersplatform Bedrijven Actief Noordoostpolder en lokale en provinciale afdelingen van onder meer VVD, D66 en CDA en namen Kamerleden Maurits von Martels en Rutger Schonis deel aan de discussie. Eind februari 2019 bleek er eveneens een meerderheid in de Friese Staten te zijn om nationaal en Europees te gaan lobbyen voor de Lelylijn. Bij een peiling die Omroep Flevoland in maart 2019 op sociale media hield bleek 90% van 1800 deelnemers voorstander van de Lelylijn. In april 2019 stelde Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven (D66) echter dat er geen reden was om de eerdere afwijzing van de Zuiderzeelijn te herzien en dat Noord-Nederland destijds al gecompenseerd was met 2 miljard euro voor andere verbeteringswerkzaamheden. De Tweede Kamerfractie en provinciale en lokale afdelingen van D66 waren echter in meerderheid voorstander van de Lelylijn en er was in de Staten van Flevoland en Friesland ook een meerderheid, maar in Groningen nog niet.

In september 2019 beweerden in Het Financieele Dagblad twee hoogleraren ruimtelijke economie van de Rijksuniversiteit Groningen, Paul Elhorst en Jan Oosterhaven, die in 2000 betrokken waren bij studies voor een hogesnelheidslijn van Lelystad naar Groningen, dat een dergelijk project wel degelijk rendabel zou zijn en dat de studie uit 2006 die leidde tot het afblazen van de Zuiderzeelijn rekenfouten bevatte. In oktober 2019 bundelden de Provinciale Staten van Friesland, Groningen en Drenthe, verenigd in het Statenberaad, de krachten en riepen hun colleges van Gedeputeerde Staten op om bij de regering voor de Lelylijn te pleiten. Daarbij toonden inmiddels ook volksvertegenwoordigers van onder meer GroenLinks, SP, FvD en de Partij voor het Noorden interesse of steun voor de Lelylijn.

De Rijksoverheid, waaronder het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, zegde op 20 november 2019 aan een delegatie van noordelijke bestuurders (die voor 2030 een reistijdwinst van 30 minuten wensten) toe nader onderzoek te zullen doen naar de haalbaarheid van deze uitbreiding van het spoorwegennet. De uitkomsten van dit haalbaarheidsonderzoek werden in het tweede kwartaal van 2020 verwacht. Op 3 december 2019 dienden de vier coalitiefracties VVD, CDA, D66 en ChristenUnie een motie in die het kabinet opdroeg om haalbaarheidsonderzoek te doen naar een betere bereikbaarheid van het Noorden, met nadruk op de Lelylijn en met als voorwaarde dat de betrokken provincies meebetalen aan het onderzoek; de motie werd door de voltallige oppositie gesteund.

In juli 2020 kwamen de resultaten uit het Potentieonderzoek verbeterde OV-verbinding Noord-Nederland – Randstad (ook wel bekend als het ‘haalbaarheidsonderzoek’) naar buiten en die stelden dat het realiseren van de Lelylijn goedkoper is dan het huidige spoor vernieuwen tussen Zwolle en Groningen. De kosten voor de aanleg zouden tussen de 3,2 en 6,4 miljard euro liggen en het huidige spoor vernieuwen kost tussen de 3,6 en 7,2 miljard euro. De Lelylijn kan de reistijd per trein tussen Groningen en de Randstad terugbrengen naar 1 uur en 30 minuten. Nu duurt een treinreis van Groningen naar Amsterdam 2 uur en 5 minuten.

In de aanloop naar de Tweede Kamer verkiezing in 2021 namen de politieke partijen D66, PvdA, CDA, VVD, ChristenUnie, SGP, SP de aanleg van de Lelylijn op in hun verkiezingsprogramma.

In december 2020 liet de NS weten nu ook voorstander te zijn voor de realisatie van de Lelylijn. Eerder gaf de NS voorkeur aan het sneller maken van de bestaande verbinding Groningen – Assen – Zwolle. Naast de reistijdwinst wordt ook als voordeel de toename van reizigers genoemd door het openen van nieuwe stations in Drachten en Emmeloord.





“Lelylijn kan blijven hopen op miljarden”:

Nachttrein Arriva:


Kabinetsformatie 2021:
Tijdens de formatie in 2021 zal een besluit worden genomen over de toekomst van de aan te leggen Lelylijn.

Nedersaksenlijn:
In 2016 is een eerste haalbaarheidsonderzoek gedaan door Witteveen+Bos. Hierin werden de kosten op 210 miljoen euro geschat. In 2019 is in opdracht van de provincie Overijssel door Movares een nieuw verkennend onderzoek (“quick scan”) uitgevoerd naar realisatie van de Nedersaksenlijn. Uit dit onderzoek bleek dat de aanleg, afhankelijk van het gekozen tracé (er zijn drie mogelijke varianten), een investering van 555 à 675 miljoen euro zou vragen.

De hogere kosten worden veroorzaakt door onder meer de noodzakelijke aanleg van onderdoorgangen en viaducten (nieuwe overwegen zijn ongewenst), de aankoop van gronden, de hoger gebleken aanlegkosten van de spoorlijn zelf en de vereiste aanpassingen aan de aansluitende spoorlijnen en emplacementen. De lijn zou volgens deze studie ongeveer 1.700 à 2.300 extra reizigers per (werk)dag trekken. Op de winst-en-verliesrekening zou het exploitatietekort per jaar 3,7 à 4,9 miljoen euro bedragen. Personeelskosten en de kosten van aanschaf, exploitatie en onderhoud van rollend materieel komen in het rapport niet ter sprake.

Het onderzoek van 2016 ging uit van elektrificatie van de trajecten Almelo – Mariënberg en Emmen – Stadskanaal – Zuidbroek – Groningen, maar volgens het rapport van 2019 zouden de treinen door oplaadbare batterijen of waterstof kunnen worden aangedreven, zodat de aanleg van bovenleiding niet nodig zou zijn.

In een eerder stadium wees de provincie Drenthe de treinverbinding tussen Emmen en Groningen via Stadskanaal van de hand. Een dergelijke lijn zou volgens de Railvisie Drenthe 2040, gepubliceerd in 2010, te weinig reizigers trekken om rendabel te zijn. Op basis van de omvang van het busvervoer van de Qliner tussen Groningen en Emmen dacht de provincie dat een directe railverbinding tussen beide steden parallel aan de N34 (de Hondsruglijn) wel rendabel zou kunnen zijn. Een meerderheid in Provinciale Staten van Drenthe zag in 2017 meer in het verbeteren van de N34 voor het wegverkeer dan in het aanleggen van nieuw spoor.

Afsluitdijklijn:

Er wordt een alternatieve route voor de nog aan te leggen Lely-spoorlijn onderzocht die niet door Flevoland loopt, maar door Noord-Holland via Alkmaar en daarna over de Afsluitdijk naar Friesland. Een ander alternatief is een route via Assen. Het projectteam Lelylijn onderzoekt beide mogelijkheden, naast de oorspronkelijke route.

Heuro-lijn:
Twee Nederlandse ondernemers willen een treinverbinding opzetten tussen Amsterdam en Parijs. Onder de naam Heuro willen ze vanaf 2027 zestien maal per dag die route afleggen én aan het begin en einde van de dag doorrijden naar Groningen. Ook moet er vijftien maal gereden worden tussen Amsterdam en Londen. De ondernemers willen niet alleen vaker rijden dan concurrerende lijnen maar de reizen ook goedkoper aanbieden. Toezichthouder ACM en de spoorbeheerders moeten nog wel akkoord gaan met het plan.

Wunderline:
De Wiederline ook wel Wunderline genoemd is de naam van een treindienst tussen Groningen in de Nederlandse provincie Groningen en Bremen in de Duitse deelstaat Nedersaksen. De Wunderline heeft een lengte van 173 kilometer. Het eerste deel van de lijn is samengesteld uit de Nederlandse spoorlijn Groningen – Bad Nieuweschans en twee Duitse lijnen: de spoorlijn Ihrhove – Nieuweschans (DB 1575) en de spoorlijn Hamm – Emden (DB 2931). Het tweede deel tussen Leer en Bremen staat na 2030 op de planning.

Links:
Lelylijn.nl (lobbygroep Stichting Initiatiefgroep Lelylijn)

RTV Noord Lelylijn

Red het Beekdal, Stop de Lelylijn – petitie

Heuro

Wunderline: treinverbinding Groningen – Bremen

Ga naar de inhoud